با توجه به نیازی که اخیرا به علت شیوع ویروس کرونا ایجاد شده است، شمار زیادی از مردم به دنبال اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده برای خود هستند و این مواد بهداشتی به دلیل تقاضای بالا از سمت مشتریان، با کمبود مواجه شده است و حالا افراد بدون آگاهی و اطلاعات کافی از اقلام بهداشتی، دست به استفاده از هر ماده‌ای می‌زنند؛ به خصوص موادی که به دلیل تشابه ظاهری و حتی اسمی، منجر به رونق گرفتن کاسبی بعضی سودجویان از این فضای کرونایی شده است.

صحبت از دو محلول به نام اتانول و متانول است که ظاهراً تنها تفاوتشان در حروف اول نوشتاری آن‌هاست ولی در باطن یکی از آن‌ها سمی و آسیب رسان است و دیگری با درصد خاصی از غلظت می‌‌تواند درجهت ضدعفونی کردن دست‌ها استفاده شود.

محلول "اتانول" چیست؟

اتانول یا الکل اتیلیک با فرمول C ۲ H ۵ OH ترکیب شیمیائی با بوی خاص و آتش‌گیری است. این الکل همان ماده‌ای است که در نوشیدنی‌های الکلی با درصد‌های مختلف پیدا می‌شود. علاوه بر این در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارد. اتانول به دلیل نقطه انجماد پائین در صنعت ضدیخ‌سازی استفاده می‌شود. حلال بسیار خوبی است و در صنعت عطرسازی، رنگسازی و … استفاده می‌شود. محلول ۸۵٪ – ۷۰ آن به عنوان محلول ضدعفونی‌کننده کاربرد دارد. اتانول با تغییر دادن پروتئین و حل کردن چربی، میکرو ارگانیسم‌های آن‌ها را از بین می‌برد. البته این عمل فقط در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها و قارچ‌ها مؤثر است.

محلول "متانول" چیست؟

این ماده  به صورت محدود به عنوان سوخت در موتور‌هایی با سیستم احتراق داخلی استفاده می‌شود. متانول اثرات مخربی روی بینائی دارد و از راه پوست جذب می‌شود. فوق‌العاده قابل احتراق است، اما در دمای محیط آتش نمی‌گیرد. متانول ماده‌ای سمی است و نوشیدن آن موجب نابینایی و حتی مرگ می‌شود. هنگام استفاده از متانول باید از ماسک و دستکش استفاده کرد، چون از طریق تنفس و پوست وآشامیدن نیز می‌تواند جذب شود.

‌آیا می‌توان از متانول ( الکل صنعتی ) بجای اتانول ( الکل سفید ) به منظور ضدعفونی کردن استفاده کرد؟

متانول در بین الکل ها، ضعیف‌ترین خاصیت میکروب کشی را دارد؛ لذا به ندرت بدین منظور استفاده می‌شود. علاوه براین، متانول از طریق پوست، دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی می‌تواند جذب شود و در بدن انسان به متابولیت‌های سمی فرمالدهید، فرمات (اسید فرمیک) و CO۲ تبدیل شود. نه تنها متانول به شدت سمّی است بلکه کمترین خاصیت ضدعفونی رو بین الکل‌ها دارد که می‌تواند سبب بروز عوارضی همچون درماتیت (التهاب پوست)، آسیب چشمی از جمله کوری، نارسایی کلیه، کما و مرگ شود.

مسمومیت، غالبا به دلیل مصرف تصادفی محصولات حاوی متانول رخ می‌دهد یا زمانی که آن را به عنوان یک جایگزین اتانول به صورت غلط مصرف کنند. دوز کشنده در انسان بطور دقیق مشخص نشده، ولی در رنج  ۱-۰/۳ گرم بر کیلوگرم گزارش شده است.

متانول را نباید برای ضدعفونی سطوح استفاده کرد.

آیا حتما برای پیشگیری از شیوع کرونا باید با الکل دست‌های خود را ضدعفونی کنیم؟

جمال میرزایی متخصص عفونی در گفتگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان   اظهار کرد: مردم به دلیل هراسی که از ابتلا به ویروس کرونا پیدا کرده اند، برای شستشوی دست‌ها وسواس به خرج می‌دهند و گمان می‌کنند حتما باید از ماده خاصی مانند اتانول (الکل سفید) برای ضدعفونی کردن بهره ببرند در حالی که صابون های معمولی و شوینده هایی که در گذشته هم استفاده می‌شد، می‌تواند تا حد زیادی به پیشگیری کرونا کمک کند.

او ادامه داد: گرچه  اتانول (الکل سفید) می‌تواند برای ضدعفونی کردن دست‌ها گزینه خوبی باشد اما بیشتر زمانی توصیه می‌شود که این ماده درصورت نبود دسترسی به آب و صابون و شوینده‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

میرزایی در پایان گفت: بعضی افراد، با وسواس بعد از شست‌وشو با آب و صابون، مجددا الکل و ژل به دست خود می‌زنند که باید بدانند این‌کار به جز حساس کردن پوست دست خود، آن‌چنان تاثیر مثبتی درجهت ضدعفونی شدن ندارد و صرفا شست‌وشوی مداوم دست‌ها بعد از هر تماس به اشیا و سطوح آلوده توصیه می‌شود.